Complaint to UNESCO in Support of Amnesty International’s Finding that UNESCO was Complicit in Government of Cambodia’s Illegal “Mass Evictions” in Angkor Wat’s Traditional Villages

Save Cambodia, on behalf of the Khmer Community, including evictees and potential evicted residents of more than 2,000 long-term residents of the 113 “traditional residential villages” that are part of the Angkor Wat World Heritage Site, with the residents of Khnat Commune, Puok District, Siem Reap Province taking the lead.

UNESCO has a special responsibility to manage world heritage sites, and to assure compliance with the World Heritage Agreements that establish standards for those sites with host governments. In November of 2023, the world’s most respected human rights organization, Amnesty International, issued a report based on extensive documentation and independent analysis that found that UNESCO had grossly violated its heritage site management responsibilities in Angkor Wat, by failing and refusing to prevent what Amnesty termed “mass illegal evictions” by the government of Cambodia, in direct and substantial violation of specific provisions of the Angkor Wat World Heritage Site Agreement. These provisions specifically and unequivocally prohibited the evictions or displacements of long-term residents of the 113 “traditional villages” encompassed by the Angkor Wat boundaries. 

In the face of these clear provisions and protections for “traditional village” residents, the government of Cambodia engaged in what Amnesty termed “mass illegal evictions” of over 10,000 families from the “traditional village” areas, and UNESCO did little to nothing to prevent these mass violations, or to return the evicted villagers to their lands. Some attempts were made to “compensate” the evictees, and to find alternative sites for them to live on. But Amnesty’s report carefully documented the numerous and serious deficiencies in these relocation efforts, calling the alternatives sites “unlivable,” and lacking basic features like roads, water and sewage facilities, and access to jobs and viable possibilities to survive, and properly pointing out that even if the alternative sites were more livable, that would not address the direct violation of the World Heritage Site’s Agreement provisions prohibiting this type of “mass eviction” of traditional residents. 

The worldwide Khmer community hereby files this formal Complaint with UNESCO, seeking to bring international attention and action to these violations, and to secure the prompt return of the “mass evictees” to their proprietary land, with adequate and fair compensation for their illegal treatment. 

We take special note of the fact that the Government of Cambodia, in their official compliance report to UNESCO and its World Heritage Committee regarding their management of the Angkor Wat heritage site, specifically acknowledge their mass eviction efforts, and try to justify their actions by describing the evictees as “unclean interlopers,” whose presence threatens the integrity of the Angkor Wat temple. This position totally overlooks the core fact that the “traditional villages” within the Angkor Wat boundaries and their long-term residents are just as much a part of the Angkor Wat site as the main temple’s architectural facilities, and are equally deserving of protection and preservation. That is why the villages, and their residents were given special protection under the World Heritage Site Agreement that UNESCO and the government of Cambodia entered into, and why the mass evictions that have been taking place should be considered and treated as illegal. 

We also note and give emphasis to the fact that the government of Cambodia’s efforts to relocate and find alternative living sites for over 10,000 of the “traditional village” residents, and UNESCO’s tacit acceptance of these transfer arrangements (even if these alternative arrangements were more workable and livable than is in fact the case), are not consistent with the provisions of the World Heritage Site Agreement that unequivocally prohibits evictions and dislocations, irrespective of the reasons given for the removals, and their adequacy as alternative living sites. So, the government of Cambodia’s claimed efforts to “improve” the alternative sites, and to provide more adequate living arrangements, and UNESCO’s apparent willingness to accept the adequacy of these efforts, do not, under any circumstances comply with the provisions of the World Heritage Site Agreement protecting the traditional village residents from displacement. For this reason, negotiations between the government of Cambodia and UNESCO aimed at “upgrading” or improving the alternative living arrangements should not be pursued in place of the more appropriate remedy of returning the evictees to their ancestral lands as quickly as possible, and compensating them for their mistreatment. 

We also must take note, and hope that UNESCO does as well, that the problems of land grabs by the government of Cambodia, and accompanying mass illegal evictions are not new ones for the Hun Sen/Hun Manet governments. They have been frequent and largely overlooked issues for many decades. As the independent monitoring group Global Witness documented in their report, “Hostile Takeover,” Hun Sen and his family members and government associates have used land grabs and illegal evictions for their personal benefit for many years, through ownership and working agreements with the corporations that take control over government confiscated properties. So, what is taking place in Angkor Wat today must be seen in that context.

We do not expect UNESCO to deal with these long-standing land eviction issues and abuses that have become commonplace in Cambodia. UNESCO’s responsibility does not extend beyond Angkor Wat. But we do want UNESCO to understand that the Angkor Wat illegal mass evictions are not a case apart. They are linked to the long-standing and too long-ignored land grab and land eviction practices that the Hun Sen government has been engaging in on a widespread basis for decades. This reality helps to explain what is happening today in Angkor Wat, and strengthens the worldwide Khmer community’s demand that the “illegal mass evictions” from Angkor Wat be stopped, and the victims of these practices returned to their lands.

Finally, we have been in close touch with Amnesty International on the Angkor Wat eviction issues, and are fully aware and supportive of their efforts to engage in discussions with UNESCO and the World Heritage Committee regarding the Angkor Wat evictions, at the highest levels.  We are aware, for example, that Amnesty is in the process of making a special approach and appeal to the World Heritage Committee at their upcoming annual management review meeting in New Delhi, India, that will begin on 21 July. We applaud and support those efforts, and hope they lead to improvements in how UNESCO deals with these matters. We would welcome a similar opportunity to discuss these matters with you on a person to person basis, through a virtual meeting at any date and time that is convenient for you. 

We urge UNESCO to take a more direct and responsible approach to its management role over the Angkor Wat site, and most especially to the World Heritage Agreement provisions protecting the “traditional village” residents from eviction or displacement.

បណ្តឹងទៅអង្គការយូណេស្កូ ក្នុងការជួយគាំទ្រដល់អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ ដែលរកឃើញថា អង្គការយូណេស្កូ ប្រព្រឹត្តិអំពើខុសច្បាប់ដោយរួមគំនិតជាមួយរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសកម្ពុជា ធ្វើ “ការបណ្តេញចេញ” ពលរដ្ឋយ៉ាងច្រើនពី “ភូមិប្រពៃណី” ក្នុងតំបន់អង្គរវត្ត ដោយខុសច្បាប់។

បញ្ជូនដោយ៖ អង្គការ សង្គ្រោះកម្ពុជា (Save Cambodia) ក្នុងនាមសហគមន៍ខ្មែរ និងជាតំណាងឲ្យប្រជាពលរដ្ឋជាង ២០០០ នាក់ដែលអ្នកខ្លះត្រូវបានបណ្តេញចេញរួចហើយ អ្នកខ្លះទៀតប្រឈមនឹងការបណ្តេញចេញដោយមិនត្រឹមត្រូវពី “ភូមិលំនៅឋានចំណាស់ជាងគេ” ចំនួន ១១៣ ជាមួយនឹងប្រជាពលរដ្ឋនៅឃុំខ្នាត ស្រុកពួក ខេត្តសៀមរាប ជាអ្នកនាំមុខ។ ពួកគាត់រស់នៅក្នុងភូមិនោះរាប់ជំនាន់មកហើយ។ ភូមិទាំងនោះជាផ្នែកមួយនៃតំបន់អង្គរវត្ត ដែលចាត់ទុកថាជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។

អង្គការយូណេស្កូមានការទទួលខុសត្រូវពិសេសក្នុងការគ្រប់គ្រងតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោក និងធានាការអនុលោមតាមកិច្ចព្រមព្រៀងបេតិកភណ្ឌពិភពលោកដែលបង្កើតស្តង់ដារសម្រាប់ទីតាំងទាំងនោះជាមួយរដ្ឋាភិបាលម្ចាស់ផ្ទះ។ កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៣ អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិដែលមានការទទួលស្គាល់ និងគោរពជាទីបំផុតក្នុងពិភពលោកនោះ បានធ្វើការវិភាគឯករាជ្យ និងចេញរបាយការណ៍ផ្អែកលើឯកសារយ៉ាងច្រើនទូលំទូលាយ ដែលបានរកឃើញថា អង្គការយូណេស្កូបានរំលោភយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ទៅលើការទទួលខុសត្រូវគ្រប់គ្រងតំបន់ប្រាសាទអង្គរវត្ត។ ជាការបរាជ័យទាំងស្រុងដែល យូណេស្កូ បដិសេធមិនទប់ស្កាត់អ្វីដែលអង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ ហៅថា “ការបណ្តេញចេញដោយខុសច្បាប់យ៉ាងច្រើន” ដោយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ នេះជាការបំពានដោយផ្ទាល់ និងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរលើបទប្បញ្ញត្តិជាក់លាក់នៃកិច្ចព្រមព្រៀងតំបន់ប្រាសាទអង្គរវត្ត។ បទប្បញ្ញត្តិទាំងនេះបានហាមឃាត់យ៉ាងជាក់លាក់ និងច្បាស់លាស់ចំពោះការបណ្តេញចេញ ឬការបង្ខំឲ្យផ្លាស់ទីលំនៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅយូរអង្វែងក្នុង “ភូមិប្រពៃណី” ចំនួន ១១៣ ដែលហ៊ុំព័ទ្ធដោយព្រំប្រទល់អង្គរវត្ត។

នៅចំពោះមុខបទប្បញ្ញត្តិ និងការការពារច្បាស់លាស់ទាំងនេះ សម្រាប់ពលរដ្ឋក្នុង “ភូមិប្រពៃណី” រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានចូលរួមក្នុងសកម្មភាពដែលអង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ ហៅថា “ការបណ្តេញចេញដោយខុសច្បាប់” នូវគ្រួសារចំនួនជាង ១០០០០ គ្រួសារ ពីតំបន់ “ភូមិប្រពៃណី” ដែលអង្គការយូណេស្កូមិនបានជួយទប់ស្កាត់អ្វីសោះក្នុងការរំលោភបំពានដ៏ធំធេងនេះ សូម្បីតែបន្តិចបន្តួចក៏គ្មានដែរ ដូចជាគ្មានការសម្របសម្រួលក្នុងការប្រគល់ដីធ្លីរបស់អ្នកភូមិត្រឡប់មកវិញ ជាដើម។ ការប៉ុនប៉ងបង្គ្រប់កិច្ចមួយចំនួនត្រូវបានធ្វើឡើងដើម្បី “ផ្តល់សំណង” ដល់អ្នកដែលត្រូវបានបណ្តេញចេញ និងស្វែងរកទីតាំងថ្មីមកជំនួសសម្រាប់ពួកគាត់រស់នៅ។ ប៉ុន្តែរបាយការណ៍របស់ អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ បានចងក្រងជាឯកសារយ៉ាងច្បាស់លាស់ លំអិតដោយប្រុងប្រយ័ត្ន នូវកង្វះខាតជាច្រើន និងធ្ងន់ធ្ងរនៅក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងផ្លាស់ប្តូរទីលំនៅទាំងនេះ។ ប៉ុន្តែអង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ ហៅកន្លែងថ្មីជំនួសនោះថាជាកន្លែង “មិនអាចរស់នៅបាន” ដោយសារកង្វះលក្ខណៈពិសេសជាមូលដ្ឋានដូចជាផ្លូវថ្នល់ ទឹក និងលូ ព្រមទាំងលទ្ធភាពទទួលបានការងារធ្វើ និងលទ្ធភាពដែលអាចប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតបាន ព្រមទាំងចង្អុលបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ក្រឡែតថា ទោះបីជាកន្លែងថ្មីនោះមានភាពរស់រវើកជាងមុនក៏ដោយ ក៏មិនអាចដោះស្រាយការបំពានដោយផ្ទាល់នៃកិច្ចព្រមព្រៀងតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោកបានដែរ គឺការហាមឃាត់មិនឲ្យមាន “ការបណ្តេញចេញ” ពលរដ្ឋដែលរស់នៅក្នុងភូមិប្រភេទ “ភូមិបែបប្រពៃណី”។

សហគមន៍ខ្មែរទូទាំងពិភពលោក សូមដាក់ពាក្យបណ្តឹងជាផ្លូវការនេះទៅកាន់អង្គការយូណេស្កូ ដោយស្វែងរកការយកចិត្តទុកដាក់ និងចំណាត់ការជាអន្តរជាតិចំពោះការរំលោភទាំងនេះ ដើម្បីធានាឲ្យ “ពលរដ្ឋជាច្រើនដែលត្រួវបានគេបណ្តេញចេញ” ត្រឡប់ទៅកាន់ដីកម្មសិទ្ធិចាស់របស់ពួកគាត់វិញក្នុងពេលដ៏ខ្លី ជាមួយនឹងសំណងសមរម្យ និងយុត្តិធម៌ដោយសារការបណ្តេញចេញដោយខុសច្បាប់នេះ។

យើងសូមធ្វើការកត់សម្គាល់ពិសេសទៅលើការពិតដែលថា រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសកម្ពុជា នៅក្នុងរបាយការណ៍អនុលោមភាពផ្លូវការរបស់ពួកគេទៅកាន់អង្គការយូណេស្កូ និងគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់ខ្លួន ទាក់ទងនឹងការគ្រប់គ្រងរមណីយដ្ឋានអង្គរវត្ត ទទួលស្គាល់ជាពិសេសថាបានធ្វើការខិតខំប្រឹងប្រែងបណ្តេញពលរដ្ឋចេញយ៉ាងច្រើនពីភូមិឋានរបស់ខ្លួន ប៉ិន្តែព្យាយាមបង្វែងដានថាជាសកម្មភាពត្រឹមត្រូវទៅវិញ ដោយចោទប្រកាន់វត្តមាន​របស់ពលរដ្ឋនៅទីនោះ ថា​ជា ​“អ្នក​មិន​ស្អាតរស់នៅ​ជ្រៀតជ្រែក” ដែល​​គំរាម​កំហែង​ដល់​បូរណភាព​ប្រាសាទ​អង្គរ​វត្ត។ នេះជាការមើលខុស និងមើលរំលងទាំងស្រុងនូវការពិតស្នូលដែលថា “ភូមិប្រពៃណី” នៅក្នុងព្រំដែនអង្គរវត្ត និងពលរដ្ឋដែលរស់នៅយូរអង្វែងច្រើនតំណរក៏ជាផ្នែកមួយរបស់ប្រាសាទអង្គរវត្តដែរ ដែលជាកន្លែងស្ថាបត្យកម្មសំខាន់របស់ប្រាសាទ ហើយសមនឹងទទួលបានការការពារ និងអភិរក្សស្មើៗគ្នា។ ទាំងនេះហើយជាកត្តាដែលភូមិ និងពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងភូមិត្រូវតែទទួលការការពារពិសេសក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោកដែលអង្គការយូណេស្កូ និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានយល់ព្រមសន្យាចូលរួម។ ដូច្នេះការបណ្តេញចេញដ៏ធំសន្ធឹកសន្ធាប់ដែលបាននិងកំពុងតែកើតឡើងនេះគួរចាត់ទុកថាខុសច្បាប់។

យើងក៏កត់សំគាល់ និងសង្កត់ធ្ងន់ផងដែរចំពោះការពិតដែលថា ការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងការផ្លាស់ទីលំនៅ និងស្វែងរកកន្លែងរស់នៅថ្មីសម្រាប់ពលរដ្ឋក្នុង “ភូមិប្រពៃណី” ជាង ១០០០០ គ្រួសារ និងការទទួលយកយ៉ាងជាក់លាក់របស់អង្គការយូណេស្កូចំពោះការរៀបចំផ្ទេរទាំងនេះ (ទោះបីជាការរៀបចំផ្ទេរទាំងនេះអាចដំណើរការបាន និងពលរដ្ឋសុខចិត្តក៏ដោយ ក៏នៅតែជាបញ្ញាដដែល គ្មានដំណោះស្រាយ) មិនស្របទៅនឹងបទប្បញ្ញត្តិនៃកិច្ចព្រមព្រៀងតំបន់បេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដែលហាមឃាត់ជាដាច់ខាតការបណ្តេញចេញ និងការផ្លាស់ទីលំនៅ ដោយមិនគិតពីហេតុផលដែលបានផ្តល់ឲ្យ ក្នុងការដកចេញ និងភាពគ្រប់គ្រាន់របស់អ្នកជំលៀសក្នុងការចិញ្ចឹមជីវិតរស់នៅកន្លែងថ្មី។ ដូច្នេះ ការដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអះអាងថា កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បី “កែលំអ” ទីតាំងថ្មី និងផ្តល់នូវការរៀបចំឲ្យប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតបាន ការឧបត្ថម្ភរស់នៅឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់បន្ថែមទៀត គ្រាន់តែជាលេសជាក់ស្តែង ឲ្យអង្គការយូណេស្កូ ទទួលយកនូវកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទាំងនេះ ថាមានភាពគ្រប់គ្រាន់ ទោះបីជាស្ថិតនៅក្នុងកាលៈទេសៈណាក៏ដោយ គឺអនុលោមតាមបទប្បញ្ញត្តិនៃបេតិកភណ្ឌពិភពលោក និងកិច្ចព្រមព្រៀងតំបន់ការពារអ្នកភូមិប្រពៃណី ពីការផ្លាស់ទីលំនៅ។ អាស្រ័យហេតុនេះ ការចរចាររវាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងអង្គការយូណេស្កូ ក្នុងគោលបំណង “ធ្វើឲ្យប្រសើរឡើង” ឬធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវការរៀបចំការរស់នៅកន្លែងថ្មី ត្រូវតែបញ្ឈប់ ហើយត្រូវជំនួសមកវិញដោយការរកមធ្យោបាយដោះស្រាយសមស្របជាងនេះ គឺត្រូវអនុញ្ញាតិឲ្យអ្នកដែលត្រូវបានគេបណ្តេញចេញ ទៅរស់នៅលើទឹកដីដូនតារបស់ពួកគាត់វិញឲ្យបានរហ័សតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន និងផ្តល់សំណងសមរម្យដល់ពួកគាត់ដែលជាជនរងគ្រោះ។

យើងក៏ត្រូវតែកត់សម្គាល់ និងសង្ឃឹមថា អង្គការយូណេស្កូ ក៏ធ្វើដូចគ្នាដែរ គឺបញ្ជាក់ពីបញ្ហារឹបអូសដីធ្លី និងការបណ្តេញចេញពីដីធ្លីជាទង្វើខុសច្បាប់ ដែលរដ្ឋាភិបាល ហ៊ុន សែន/ហ៊ុន ម៉ាណែតអនុវត្តន៍នោះ មិនមែនជារឿងថ្មីទេ។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតែងតែ​មើលរំលង​​បញ្ហានេះជា​ញឹកញាប់ ដែលបញ្ហា​ភាគច្រើនកើតមានឡើងអស់​ជាច្រើន​ទសវត្សរ៍​មកហើយ។ ដូចដែលក្រុមឃ្លាំមើលឯករាជ្យ សាក្សីសកល​ (Global Witness) បានចងក្រងជាឯកសារនៅក្នុងរបាយការណ៍មួយហៅថា “ការកាន់កាប់យ៉ាងសាហាវ” របស់លោក ហ៊ុន សែន និងសមាជិកគ្រួសារ ព្រមទាំងសហការីរបស់រដ្ឋាភិបាលផង បានប្រើប្រាស់ការទន្ទ្រានយកដីធ្លី និងការបណ្តេញចេញដោយខុសច្បាប់ ដើម្បីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ តាមរយៈការដាក់ជាកម្មសិទ្ធិ និងកិច្ចព្រមព្រៀងការងារជាមួយក្រុមហ៊ុនគ្រាក់ៗធ្វើអាជីវកម្មធំគ្រប់គ្រងលើទ្រព្យសម្បត្តិដែលរឹបអូសដោយរដ្ឋាភិបាល។ ដូច្នេះ អ្វី​ដែល​កំពុងតែ​កើតមាន​ឡើង​នៅ​ជុំវិញប្រាសាទ​អង្គរវត្ត​សព្វ​ថ្ងៃនេះ ​ត្រូវ​តែ​មើល​ឃើញ​ក្នុង​បរិបទ​ដូចការពិពណ៌នាខាងលើនេះ។

យើងមិនរំពឹងថា អង្គការយូណេស្កូ នឹងដោះស្រាយបញ្ហាការបណ្តេញចេញ និងការរំលោភបំពានដីធ្លីដ៏រ៉ាំរ៉ៃទាំងនោះទេ ពីព្រោះបញ្ហាទាំងនោះបានក្លាយជារឿងធម្មតាទៅហើយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ យើងដឹងថាកាតព្វកិច្ចរបស់អង្គការយូណេស្កូ គឺទទួលខុសត្រូវមិនហួសពីប្រាសាទអង្គរវត្តទេ។ ប៉ុន្តែ​យើង​ចង់​ឲ្យ​អង្គការយូណេស្កូ យល់​ថា ការ​បណ្ដេញ​ចេញ​ដោយ​ខុស​ច្បាប់​នៅតំបន់​ប្រាសាទ​អង្គរវត្ត មិន​មែន​ជា​ករណី​ដាច់ដោយ​​ឡែក​ពីបញ្ហាដីធ្លីនៅតំបន់ផ្សេងទៀតនោះឡើយ។ ការអនុវត្តន៍នៃការណ្តេញចេញទាំងអស់នេះត្រូវផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងការទន្ទ្រានរំលោភយកដីធ្លីដ៏រ៉ាំរ៉ៃ និងយូរលង់ណាស់មកហើយ ដែលរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន មិនអើពើទាល់តែសោះទៅនឹងសកម្មភាពដែលបាននិងកំពុងធ្វើទៅលើមូលដ្ឋានយ៉ាងធំទូលំទូលាយអស់ជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ។ នេះជាការពិតដែលជួយពន្យល់ពីអ្វីដែលកំពុងតែកើតឡើងសព្វថ្ងៃនេះនៅក្នុងតំបន់ប្រាសាទអង្គរវត្ត និងពង្រឹងការទាមទាររបស់សហគមន៍ខ្មែរទូទាំងពិភពលោកដែលថា “ការបណ្តេញពលរដ្ឋដោយខុសច្បាប់” ចេញពីប្រាសាទអង្គរវត្តត្រូវតែបញ្ឈប់ ហើយពលរដ្ឋរងគ្រោះដោយសារការអនុវត្តខុសច្បាប់ទាំងនោះត្រូវអនុញ្ញាតិឲ្យត្រឡប់ទៅរស់នៅលើទឹកដីដើមរបស់ពួកគាត់វិញ។

ជាទីបញ្ចប់នេះ យើងបានទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយអង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ លើបញ្ហានៃការបណ្តេញពលរដ្ឋចេញពីតំបន់ប្រាសាទអង្គរវត្ត។ យើងបានដឹងយ៉ាងច្បាស់និងពេញលេញ និងគាំទ្រដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ ក្នុងការពិភាក្សាជាមួយអង្គការយូណេស្កូ និងគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ទាក់ទងនឹងការបណ្តេញចេញពីប្រាសាទអង្គរវត្តក្នុងកម្រិតខ្ពស់បំផុត។ ជាឧទាហរណ៍ យើងបានដឹងថា អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ កំពុងមានដំណើរការបង្កើតវិធីសាស្រ្តពិសេសមួយ អំពាវនាវទៅកាន់គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ក្នុងឱកាសកិច្ចប្រជុំត្រួតពិនិត្យការគ្រប់គ្រងប្រចាំឆ្នាំរបស់គណៈកម្មាធិការនេះនៅទីក្រុងញូវដេលី ប្រទេសឥណ្ឌា ដែលនឹងចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី ២១ ខែកក្កដា ២០២៤។ យើងអបអរសាទរ និងគាំទ្រកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទាំងនោះ ហើយសង្ឃឹមថាគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក នឹងនាំអង្គការយូណេស្កូ ទៅរកការកែលំអ អំពីរបៀបដែល ដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនោះ។ យើងនឹងស្វាគមន៍ឱកាសផ្សេងទៀតស្រដៀងគ្នានេះ ដើម្បីពិភាក្សាជាមួយអស់លោកថ្នាក់ដឹកនាំអង្គការយូណេស្កូ ណាមួយដែលទទួលបន្ទុកពីបញ្ហាទាំងនោះ ដោយការពិភាក្សាម្នាក់ទល់នឹងម្នាក់ តាមរយៈកិច្ចប្រជុំនិម្មិតក្នុងកាលបរិច្ឆេទ និងពេលវេលាណាមួយសមស្របងាយស្រួលសម្រាប់អស់លោក។

យើងជំរុញឲ្យអង្គការយូណេស្កូ ចាត់វិធានការដោយផ្ទាល់ និងប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ក្នុងតួនាទីរបស់ខ្លួនជាអ្នកគ្រប់គ្រងលើប្រាសាទអង្គរវត្ត និងជាពិសេសចំពោះបទប្បញ្ញត្តិនៃកិច្ចព្រមព្រៀងបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដែលការពារពលរដ្ឋដែលរស់នៅក្នុង “ភូមិបុរាណចំណាស់” ពីការបណ្តេញចេញ ឬការផ្លាស់ប្តូរទីលំនៅ។